Eğitmenlik, öğretmenlik, okutmanlık, kolaylaştırıcılık… Eğitim alanlarında bu kavramlar sıkça konuşulur ama açıklaması konusunda ortak bir açıklama oluşturmak, ortak bir dil kullanmak pek de mümkün olmuyor. Yabancı ve yerli bazı kaynaklardan derlediğim bilgilerle kısa kısa açıklamalarını yapmaya çalışacağım.
Öğretmen/Okutman; bir veya birden fazla konuda bilgiye sahip, teorileri veya kavramları formal yöntemlerle, ders veya sunum şeklinde, belli bir müfredat doğrultusunda katılımcılarına ileten kişidir.
Kolaylaştırıcı ise bir konu hakkında çok fazla bilgiye ihtiyaç duymaz. Bir kolaylaştırıcının ihtiyaç duyduğu tek bilgi ise, yönlendirme/moderasyon bilgisidir. Kolaylaştırıcı bir konu hakkında katılımcılarından gelen fikirleri, tartışmanın kilit noktalarını ve grup fikirlerini ortaya koyar. Katılımcıların katkılarını bir süzgeçten geçirip onlara tekrar sunar. Bu da kişinin aslında sahip olduğu bilgi ve yetkinliklerin farkına varmasını ve bunları geliştirmesini sağlar.
Eğitmen; oturumlar, simülasyonlar, atölyeler gibi farklı yöntemler kullanarak belirli bir konudaki bilgi ve deneyimini katılımcılara aktaran kişidir. Eğitmen aslında biraz kolaylaştırıcıdan biraz da öğretmenden izler taşır. Bu ikisi arasında geçişler yapabilir.
Unutulmaması gereken nokta şudur ki; bu yukarıdakilerden hangisini sıfat olarak alırsanız alın aslolan her zaman katılımcılardır. Bir eğitimde katılımcıların rolü, o eğitimdeki tüm eğitmen/öğretmen/okutman/kolaylaştırıcıdan daha önemlidir.
Bu sıfatları bilmek ise bize sadece ne tarz bir eğitimle karşılaşacağımız ya da bizden ne tarz bir eğitim beklendiğini anlamak açısından fayda sağlayacaktır.