Liderler ve liderlik belki de insanlığın ilk zamanlarından beri sosyal hayat üzerindeki en önemli pozisyonlardan biri olmuştur. Liderlik tarzlarının o zamandan bugüne çok fazla değişime uğradığını söyleyebiliriz. Her dönemde, o dönemin şartlarına uygun olarak farklı liderlik anlayışları ön plana çıkmış ve takipçiler tarafından kabul görmüştür.
Günümüzde liderlik için gerekli yeteneklerin geliştirilmesi iş hayatında büyük fayda sağlayacağından, bu konuda yeterlilik arttırmaya yönelik pek çok kitap, video, konferans bulmak mümkün.
Liderlik konusuna direkt giriş yapmadan önce liderlik tarzlarını anlamanın ve bilmenin daha önemli olduğunu düşünüyoruz.Blake ve Mouton’un liderlik konusunda yaptığı çalışmanın bu konudaki en popüler araştırmalardan bir tanesi olduğunu söylemek yanlış olmaz.Blake ve Mouton’un liderlik çalışmasında liderlik stilleri iki eksen doğrultusunda açıklanmış ve şu şekilde basitleştirilmiştir:
Blake ve Mouton’un araştırmasına göre, liderlerin başarıya ulaşmak için iki yolu izledikleri gözlenmiş. Bunlardan biri kişi odaklılık diğeri ise görev odaklılık. Grafikteki düzlemlerden yatay olanı göreve verilen önem/odak olarak yorumlanırken, dikey olanı kişilere ya da çalışanlara verilen önem/ilgi olarak belirtilmiş. Bu bağlamda grafik 4 farklı bölgeye ayrılmış ve liderlik tarzları bu bölgelerde tanımlanmış. Bunlar:
Birinci bölge göreve odağın yüksek olduğu, kişi odağının da yüksek olduğu alan
İkinci bölge göreve odaklanmanın az olduğu, kişi odağın yüksek olduğu alan
Üçüncü bölge hem görev hem de kişi odağının düşük olduğu alan
Dördüncü bölge görev odağının yüksek, kişi odağının düşük olduğu alan
Görev Odaklı Liderlik
Görev odaklı liderler, isminden de anlaşılacağı gibi, tüm odağını ve çabasını görevi tamamlamak için harcamakta olan liderdir. Bu tarzda liderler grup içerisindeki rolleri, grup aktivitelerini planlar ve eyleme geçilmesi gereken noktalarda eyleme geçerler.
Görev odaklı bir lideri nasıl tanırız?
Takımdaki kişilerin görevlerini kendisi belirleyen
Performans için bir alt limit belirleyen ve bunu o seviyenin üstünde tutmaya çalışan
Yapılacak işler için belirli bir takvimi olan
Günlük yapılacak listesi olan
Takım üyelerinin standartlara ve kurallara uygunluğunu denetleyen
Kişi Odaklı Liderlik
Kişi odaklı liderlik anlayışında liderler takımlarının kendilerini geliştirmesine, motivasyonlarına ve aidiyetine odaklanılır. Bu tarz liderler takım içi dinamikleri, takım içi güveni ve arkadaşlığı ön planda tutar.
Kişi odaklı bir lideri nasıl tanırız?
Arkadaş canlısıdırlar
Tüm takım üyelerini, arkadaşlarını kendisine denk görür ve öyle davranır
Grubun iyiliğini ve menfaatlerini öncelikli tutar
Kendini ulaşılabilir kılar, takım üyelerinin ona ulaşması kolaydır
Farklar ve Sonuçları
Bu iki liderlik türlerinden hiçbiri diğerine göre üstün ya da başarılı değildir. Bu liderlik tarzları çoğunlukla kişi tarafından seçilebilecek tarzlar değildirler; kendiliğinden gelişen, kişilerin karakter yapıları ile bağlantılı olan tanımlardır. Hatta başka bir yazıda bahsedeceğimiz Reddin’in liderlik çalışmaları da bu araştırma ile benzer temeller üzerine dayalıdır ve her iki başlığın altında yer alan etkili ve etkisiz liderlik türleri bulunmaktadır.
Bir liderin, bu iki tarz liderlik tarzlarından birine tamamen benzemesi mümkün değil. Grafikte bunların noktalar yerine alanlar ile gösterilmesinin temel sebebi de bu zaten. Liderlik türlerinin bilinmesi ve tanımlanması, liderlerinin farkındalıklarını geliştirmesi açısından çok önemli. Kendi tarzını tanımayan bir liderin kendini geliştirmesi pek mümkün olmayacaktır. Bunun yanında kendi tarzının ve kendi takımının farkında olan bir lider ise hem kendisini hem takımını geliştirmek için pek çok fırsat yakalayabilir.
Liderlik eğitimlerimiz, çalışanlarını liderlik becerilerini geliştirmek isteyen organizasyonlara gelişme fırsatı sunuyor. panda@egitmenpanda.com adresinden bizimle iletişime geçebilir ve detaylı bilgi alabilirsiniz.